In het prachtige gebouw van de Koepel in Haarlem is begin dit jaar de FilmKoepel geopend. Speciaal voor deze bioscoop is in de voormalige gevangenis een kelder uitgegraven waar in zes zalen de nieuwste arthouse en Hollywood blockbusters vertoond worden.
Begin 2021 kreeg ik het verzoek van Alex Rutten, exploitant van de FilmHallen en de Movies, om een werk te maken voor de nieuwe FilmKoepel in Haarlem. Een opdracht voor een groot wandreliëf in de open foyer van het complex, dat zowel formeel als inhoudelijk verwijst naar de vroegtwintigste-eeuwse architectuur van het gebouw, en de cinematografische bestemming van nu.
Mijn eerste associatie met de Koepel is die van een ruimteschip. De ruimte zonder begin of eind, die de gevangenen hun oriëntatiegevoel ontnam, kun je zien als een soort Moederschip, en roept associaties op met ruimtevaartfilms als ‘2001: A Space Odyssey’ van Stanley Kubrick en ‘Interstellar’ van Christopher Nolan en de ‘Star Wars’ saga van George Lucas.
Ook zie ik een verband met de oorspronkelijke functie van de voormalige gevangenis. Net als in een ruimteschip, leven gedetineerden en cipiers in een afgesloten biotoop. Zolang je binnen bent, is deze gesloten wereld alles wat er is. In zekere zin geldt dat ook voor een bioscoop: zodra je de zaal binnenstapt, sluit je je af van de realiteit en betreed je de wereld van de verbeelding.
Uiteindelijk heb ik voor het ontwerp van de wandreliëf mij laten inspireren door een filmstill uit ‘Star Wars IV: A New Hope’ (1977) van George Lucas.
De titel ‘DB-AA-23 level 5, A New Hope‘ verwijst naar de locatie in het ruimtestation ‘Death Star’ waar rebellenleider Princess Leia gevangen wordt gehouden door Darth Vader, de verpersoonlijking van het Kwaad. De helden van de Star Wars-saga – Luke Skywalker, Han Solo, Obi-Wan Kenobi, Chewbacca, R2D2 en 3-CPO – komen haar hier uit bevrijden.
Zo komen de belangrijke punten ‘full circle’ samen: de voormalige gevangenis De Koepel, de nieuwe invulling van een bioscoop in de kelder en een hoopvolle, nieuwe toekomst voor dit prachtige monumentale gebouw.
Een extra bijkomstigheid in deze ‘full circle’ is het materiaal van het werk.
Er werd mij verzocht gebruik te maken van akoestisch dempend materiaal in verband met de akoestiek van de ruimte. Ik ontdekte het uiterst geschikt materiaal PetFelt – vilten panelen vervaardigd uit gerecyclede petflessen – wat een bijzonder geschikt materiaal voor deze ruimte door zijn akoestische eigenschappen. Dus ook nog circulair.
Ik kan u alleen nog maar van harte uitnodigen eens langs te komen in de FilmKoepel, de trap af te dalen, langs het werk te lopen en het in zijn volle glorie en grootte – 11,11 meter breed en 2,44 meter hoog – te beleven. Wees welkom!
Foto’s: Hans Vissers, Marissa Evers
